W artykule O skutkach działalności naszych futurystów, datowanym 4 II 1922 i opublikowanym w "Dodatku" do książki Teatr (Kraków 1923) czytamy: "Wtedy to wydaliśmy we trzech: Tadeusz Langier, Tymon Niesiołowski i ja jednodniówkę Papierek lakmusowy, organ »piurblagistów« jako antydot przeciw tamtym zjawiskom, memento dla zabłąkanych na manowce artystów i ostrzeżenie publiczności. Przy tym samym programem otwartej blagi chcieliśmy zdystansować wszystkie możliwe w tym kierunku »poczynania« (ohydne słowo). Nie była to afera finansowa jak nuż w bżuhu według »Skamandra«, ponieważ ewentualny dochód miał pójść na wydanie nowego, jeszcze silniejszego numeru lub na cele dobroczynne" (cyt. za Dzieła zebrane. [Tom 9:] "Teatr" i inne pisma o teatrze, oprac. J. Degler, Warszawa 1995, s. 231-231).

Papierek lakmusowy (podtytuł: Najnowsza artystyczna nowalia!!. Piurblagizm!!. Teoria czystej blagi. Najlepsze utwory piurblagistow) - wydana anonimowo jednodniówka ukazała się we wrześniu 1921 roku w Zakopanem. Zawierała Manifest (Fest-mani), kilkanaście wierszy i fragmentów prozy parodiujących utwory i wypowiedzi programowe francuskich i niemieckich dadaistów oraz polskich futurystów.

Papierek lakmusowy przypomniał Andrzej Lam, który w "Miesięczniku Literackim (1970, nr 9) przedrukował pomieszczone w nim teksty i utwory. Pominął jednak wiersz Hipon, do którego autorstwa przyznał się Antoni Słonimski we wstępie do antologii W oparach absurdu, wydanej wspólnie z Julianem Tuwimem (Warszawa 1958). Pisał: "Współpraca z Witkacym ograniczyła się tylko do wiersza Hipon, który drukowałem w jego jednodniówce Papierek lakmusowy. Różnica miedzy nami polegała, wydaje mi się, na tym, że u Witkacego absurd był jednym z elementów świadomie rozprowadzony w jego pisarstwie, podczas gdy u mnie był on chemicznie, a u Tuwima alchemicznie wydzielony i oddestylowany od całej reszty twórczości".

Oczywiście, wiersz Hipon znajdzie się w Papierku lakmusowym, który ukaże się - miejmy nadzieję - w tomie Varia, kończącym edycję Dzieł zebranych Stanisława Ignacego Witkiewicza.

Janusz Degler

PS. O swym udziale w Papierku lakmusowym pisał także August Zamoyski: "[...] postanowiliśmy wydawać pismo pod tytułem »Papierek Lakmusowy«, którego wyszło coś dwa czy trzy numery [ukazał się tylko jeden - przyp. J.D.]. Witkacy chciał wykorzystać zaślepienie i zaczarowanie snobów dziwacznością i »izmami«. W pisemku tym pisywaliśmy pod nazwiskami naszymi lub zmyślonymi [wyłącznie zmyślonymi - przyp. J.D.], umieszczaliśmy również zmyślone tłumaczenia Tristana Tzary, Bretona, Aragona itp. Były to wiersze, »artykuły«, o niby to najpoważniejszym tonie, ale o naumyślnie bzdurnym sensie pastiszowym; chcieliśmy zaobserwować reakcje czytelników. Sukces finansowy okazał się nadspodziewany: numery były rozchwytywane w kioskach krakowskich i w Zakopanem podczas sezonu, kiedy »cepry« nie miały co robić. A może to dopiero dzisiaj po raz pierwszy odkrywam tajemnicę »podstępu« Witkacowskiego, który w ten sposób topił swego robaka, nie chcąc odczuwać strapień istnienia?" (A. Zamoyski, Jak i dlaczego wyrosłem z formizmu, "Poezja" 1968, nr 1, s.28).