Impressum / kontakt

Wojciech sztaba
Poszukując Marcelego Duchańskiego

 


Papierek lakmusowy, Zakopane 1921










W 1986 roku szwajcarski artysta i teoretyk sztuki, Serge Stauffer (1929-1989), opublikował w awangardowym zuryskim piśmie "Sondern" artykuł Marcel Duchamp in Polen. Die Papierek lakmusowy von S.I. Witkiewicz, 1921. Stauffera intryguje przede wszystkim obecność Duchampa w jednodniówce "Papierek lakmusowy", wprawdzie pod zmienionym, ale czytelnym dla wtajemniczonych nazwiskiem: Marceli Duchański-Blaga. Nie zajmuje się natomiast kontekstem, w którym ta jednodniówka powstała.

"Papierek lakmusowy" ukazał się prawdopodobnie we wrześniu 1921 roku. Świadczyć o tym może podana w tekście data "13 września1921", która może być datą oddania do druku. Mógł się jednak ukazać później, przed lutym 1922, kiedy Witkiewicz napisał artykuł O skutkach działalności naszych futurystów, i gdzie dowiadujemy się też o bezpośredniej przyczynie opublikowania jednodniówki: "W lecie w r. 1921 wpadł mi w ręce numer Pam-Bam. Muszę się przyznać, że wpadłem w rozpacz. Nie wiem, czy to było pisane na serio, czy na "farsę", i w tym jest cała okropność tej rzeczy. (...) Wtedy to wydaliśmy we trzech: Tadeusz Langier, Tymon Niesiołowski i ja jednodniówkę Papierek lakmusowy, organ »piurblagistów« jako antydot przeciw tamtym zjawiskom, memento dla zabłąkanych na manowce artystów i ostrzeżenie publiczności. Przy tym samym programem otwartej blagi chcieliśmy zdystansować wszystkie możliwe w tym kierunku »poczynania« (ohydne słowo)".

cały artykuł

  kwiecień 2019